Οι πλημμύρες που ‘έστειλαν’ ποτάμια λάσπης να διαλύσουν πόλεις στη βορειοανατολική Ιταλία είναι άλλη μια κατακλυσμιαία απόδειξη των ακραίων καιρικών φαινομένων της κλιματικής αλλαγής, που συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, λένε οι επιστήμονες.
Η παράκτια περιοχή της Εμίλια-Ρομάνια χτυπήθηκε δύο φορές – πρώτα από τις ισχυρές βροχοπτώσεις πριν από δύο εβδομάδες, σε ένα έδαφος με ξηρασία που δεν μπορούσε να τις απορροφήσει, υπερχειλίζοντας τις όχθες των ποταμών κατά τη διάρκεια της νύχτας, και στη συνέχεια από τον κατακλυσμό αυτής της εβδομάδας που σκότωσε 13 άτομα και προκάλεσε ζημιές δισεκατομμυρίων ευρώ.
Σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα, η βροχή αυξάνεται, αλλά πέφτει σε λιγότερες ημέρες με λιγότερο χρήσιμες και πιο επικίνδυνες βροχοπτώσεις.
Η πολύπαθη περιοχή της Εμίλια-Ρομάνια ήταν ιδιαίτερα ευάλωτη. Η θέση της ανάμεσα στα Απέννινα Όρη και την Αδριατική Θάλασσα παγίδευσε το καιρικό σύστημα αυτή την εβδομάδα, το οποίο έριξε το ήμισυ της μέσης ετήσιας ποσότητας βροχής μέσα σε 36 ώρες.
Ο Antonello Pasini, κλιματολόγος στο Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας της Ιταλίας, δήλωσε ότι έχει διαμορφωθεί μια τάση: “Μια αύξηση των βροχοπτώσεων συνολικά ανά έτος, για παράδειγμα, αλλά με μείωση του αριθμού των βροχερών ημερών και αύξηση της έντασης της βροχής σε αυτές τις λίγες ημέρες που βρέχει”.
Ο Ιταλικός Βορράς έχει στεγνώσει από δύο χρόνια ξηρασίας, χάρη στις λιγότερες από το μέσο όρο χιονοπτώσεις κατά τους χειμερινούς μήνες. Το χιόνι που λιώνει από τις Άλπεις, τους Δολομίτες και τα Απέννινα Όρη παρέχει κανονικά τη σταθερή απορροή κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού που γεμίζει τις λίμνες της Ιταλίας, αρδεύει την αγροτική καρδιά και κρατά τον Πάδο και άλλους βασικούς ποταμούς και παραπόταμους σε ροή.
Χωρίς την κανονική αυτή χιονόπτωση στα βουνά, οι πεδιάδες έχουν στεγνώσει και οι κοίτες των ποταμών, οι λίμνες και οι δεξαμενές έχουν υποχωρήσει. Δεν μπορούν να ανακάμψουν ακόμη και όταν βρέχει, επειδή το έδαφος είναι ουσιαστικά “αδιαπέραστο” και η βροχή απλώς ρέει πάνω από το ανώτερο έδαφος και καταλήγει στη θάλασσα, δήλωσε ο Pasini.
“Έτσι, η ξηρασία δεν αντισταθμίζεται απαραίτητα από αυτές τις ακραίες βροχές”, είπε, “επειδή στη Βόρειο Ιταλία, η ξηρασία εξαρτάται περισσότερο από το χιόνι που συσσωρεύεται στις Άλπεις παρά από τη βροχή. Και τα τελευταία δύο χρόνια, είχαμε πολύ λίγο χιόνι”.
Ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας, Nello Musumeci, δήλωσε ότι η νέα κανονικότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων στη Μεσόγειο απαιτεί από τους Ιταλούς να προσαρμοστούν, και από την Ιταλία να επανεξετάσει την προστασία της από τις πλημμύρες σε εθνικό επίπεδο. Αναφέρθηκε στη σφοδρή κατολίσθηση που προκλήθηκε από καταιγίδα το περασμένο φθινόπωρο στο νότιο νησί Ίσκια, στα ανοικτά της Νάπολης, η οποία άφησε πίσω της 12 νεκρούς.
“Δεν μπορούμε να προσποιούμαστε ότι δεν συμβαίνει τίποτα”, δήλωσε την Πέμπτη. “Όλα πρέπει να αλλάξουν: ο προγραμματισμός στις υδραυλικές υποδομές πρέπει να αλλάξει, η μηχανική προσέγγιση πρέπει να αλλάξει”.
Είπε ότι αυτές οι αλλαγές είναι απαραίτητες για να αποφευχθούν οι τύποι πλημμυρών που έχουν αφήσει ολόκληρες πόλεις να πλημμυρίσουν με λάσπη αφού δύο δωδεκάδες ποτάμια έσπασαν τις όχθες τους.
Το κλειδί για το μέλλον είναι η πρόληψη, είπε, αναγνωρίζοντας ότι αυτό δεν είναι εύκολο να εισπραχθεί λόγω του κόστους.
“Δεν είμαστε ένα έθνος που τείνει στην πρόληψη. Μας αρέσει περισσότερο να ανοικοδομούμε παρά να προλαμβάνουμε”, δήλωσε στο Sky TG24.
Η Ιταλία δεν είναι καθόλου μόνη της που λυγίζει κάτω από ξηρασίες έως πλημμύρες. Η Καλιφόρνια και η Δύση των Ηνωμένων Πολιτειών πέρασε από μια μεγάλη ξηρασία που αποτελεί ρεκόρ σε τουλάχιστον δώδεκα ‘ατμοσφαιρικά ποτάμια’ που πλημμυρίζουν την πολιτεία με τόση βροχή, σε σημείο που μια λίμνη που βρισκόταν για καιρό σε λήθαργο επανεμφανίστηκε.
“Τα πιο βροχερά φαινόμενα σε πολλά μέρη φαίνεται ότι γίνονται ακόμη πιο βροχερά”, δήλωσε την Πέμπτη ο κλιματολόγος του Πανεπιστημίου Princeton, Gabe Vecchi.
Το 2021, η επιστημονική ομάδα της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή δήλωσε ότι είναι “αποδεδειγμένο γεγονός” ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τον άνθρωπο έχουν κάνει πιο συχνές και έντονες ακραίες καιρικές συνθήκες. Η επιτροπή χαρακτήρισε τους καύσωνες ως τους πιο προφανείς, αλλά δήλωσε ότι τα γεγονότα βαριάς βροχόπτωσης είχαν επίσης πιθανότατα αυξηθεί στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου.
Η έκθεση του ΟΗΕ ανέφερε ότι “υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις” ότι οι βροχοπτώσεις ρεκόρ και οι βροχοπτώσεις τύπου μια-στα-πέντε, μια-στα-δέκα και μία-στα-είκοσι έτη “έγιναν πιο συχνές από τη δεκαετία του 1950”.
