Οδηγός επιβίωσης για δάνεια και κάρτες: Πώς διαμορφώνονται οι δόσεις μετά την αύξηση των επιτοκίων [πίνακες]

Τα επιτόκια ανεβαίνουν, μαζί τους και το κόστος εξυπηρέτησης των μηνιαίων δόσεων. Ηδη αρκετές τράπεζες φαίνεται να έχουν ολοκληρώσει τους σχεδιασμούς τους σχετικά με τις παρεμβάσεις που θα κάνουν, μετά την αύξηση του επιτοκίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στο 1,25%.

Ομως, την ώρα που τα στεγαστικά δάνεια είναι απόφαση ζωής για τους περισσότερους δανειολήπτες και τα επιχειρηματικά διαπραγματεύονται από εξειδικευμένους συμβούλους, ειδικοί της αγοράς δείχνουν την καταναλωτική πίστη ως τον μεγάλο κίνδυνο δημιουργίας νέων χρεών. Πρόκειται για δάνεια με ακριβά επιτόκια, ειδικά στις πιστωτικές κάρτες, όπου οι νέες αγορές μπορούν να γίνουν οποιαδήποτε στιγμή και η καθυστέρηση στην πληρωμή των δόσεων αυξάνει επικίνδυνα το κόστος για τους δανειολήπτες. Λίγο λίγο και με μικρά ποσά, το χρέος μπορεί να ξεφύγει και οι τόκοι μπορεί να γίνουν «τιμωρητικοί». Μπορεί σε αυτή την κατηγορία τα ποσά να είναι μικρότερα από ό,τι π.χ. στη στεγαστική πίστη, αλλά τα καταναλωτικά δάνεια και οι πιστωτικές κάρτες (που είναι ανοιχτά καταναλωτικά δάνεια) είναι πολύ περισσότερα.

Ακτινογραφία

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, ο συνολικός αριθμός των ενεργών καρτών πληρωμών σε κυκλοφορία στη χώρα μας στο τέλος του 2021 ήταν 19,7 εκατ., αυξημένος κατά 6% σε σχέση με το 2020. Φέτος εκτιμάται ότι έχει αυξηθεί περαιτέρω. Ο αριθμός που μας ενδιαφέρει περισσότερο είναι αυτός των πιστωτικών καρτών που παρουσίασε αύξηση κατά 2% και ανήλθε σε 2,9 εκατ. κάρτες. Αυτό σημαίνει ότι το 2022 υπάρχουν σχεδόν 3 εκατ. ανοιχτά δάνεια, που αν και αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο πληρωμών, παράλληλα θεωρούνται από τις τράπεζες ως από τα πιο επικίνδυνα δάνεια να «κοκκινίσουν», για αυτό έχουν και από τα ακριβότερα επιτόκια.

Στη μεγάλη εικόνα της καταναλωτικής πίστης, στην Ελλάδα, το μέσο επιτόκιο των καταναλωτικών δανείων χωρίς καθορισμένη διάρκεια (κατηγορία που περιλαμβάνει τα δάνεια μέσω πιστωτικών καρτών, τα ανοικτά δάνεια και τις υπεραναλήψεις από τρεχούμενους λογαριασμούς) παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 14,13% για τον Ιούλιο του 2022. Την ίδια περίοδο το μέσο επιτόκιο των καταναλωτικών δανείων με συγκεκριμένη διάρκεια και κυμαινόμενο επιτόκιο παρέμεινε στο 11,33%. Για σύγκριση, το μέσο επιτόκιο των στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο μειώθηκε στο 2,84%. Οπότε, έχουμε πολλά, μικρά και ακριβά ανοιχτά καταναλωτικά δάνεια, τα οποία συνδέονται με το Euribor, όπου το κόστος ανεβαίνει σημαντικά όταν καθυστερήσεις μία πληρωμή. Οι διατραπεζικοί δείκτες Euribor ήδη βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας. Οι περισσότερες πιστωτικές κάρτες είναι συνδεδεμένες με το Euribor ενός μήνα, το οποίο χθες είχε φτάσει στο 0,678% από 0,298% τη Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου. Στη μεγάλη εικόνα της διακύμανσης, βλέπουμε ότι μόλις την 1η Αυγούστου ήταν αρνητικό στο -0,062%, ενώ την 1η Ιουλίου ήταν στο -0,506%.

Γκάζι…

Η ταχύτητα των αυξήσεων ήδη έχει κάνει πολλούς να ανησυχήσουν για το πόσο ακριβότερα θα γίνουν τα δάνεια, όμως στις τράπεζες επικρατεί η λογική της ισορροπίας στην αγορά. Για τα καταναλωτικά δάνεια και τις πιστωτικές κάρτες αναμένεται να μη δούμε μεγάλες μεταβολές, καθώς βρίσκονται ήδη σε επίπεδο που δημιουργούν κέρδη για τις τράπεζες. Οι τελευταίες θέλουν να συγκρατήσουν την απότομη αύξηση του κόστους, ώστε να κρατήσουν ζεστό το ενδιαφέρον των καταναλωτών και να αποφύγουν μία αύξηση των «κόκκινων» δανείων. Οσο μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για «κόκκινα» δάνεια. Η εκτίμηση των τραπεζιτών είναι ότι μια μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος κατά 20% μπορεί να δημιουργήσει νέα «κόκκινα» δάνεια έως και 600 εκατ. ευρώ. Οπότε, αν και τα επιτόκια ανεβαίνουν κεντρικά, οι τράπεζες που ήδη έχουν υψηλά περιθώρια κέρδους δεν θέλουν να τα κάνουν πολύ ακριβότερα, ώστε οι καταναλωτές να συνεχίσουν να τα ζητούν. Στα άλλα τραπεζικά προϊόντα, σημαντικές αυξήσεις αναμένονται τον Οκτώβριο, κοντά στις 50 μονάδες βάσης.

Οι ειδικοί τονίζουν ότι οι αυξήσεις θα επηρεάσουν και τα καταναλωτικά δάνεια, στις πιστωτικές κάρτες δεν αναμένουν σημαντικές αυξήσεις, καθώς είναι ήδη ακριβότερες και μία αύξηση μπορεί να τις έκανε λιγότερο ελκυστικές για τους καταναλωτές. Την ώρα που το μέσο επιτόκιο ενός καταναλωτικού διαμορφώνεται κοντά στο 12%, στις πιστωτικές φτάνουν έως και 19%. Το κόστος εκτοξεύεται όταν γίνεται ανάληψη μετρητών από την κάρτα, ακόμα και πάνω από το 20%. Αυτό σημαίνει κόστος 1 ευρώ για κάθε 5 ευρώ που παίρνει κάποιος από το ΑΤΜ.

Παγίδα

Ο βασικός κίνδυνος στη χρήση πιστωτικής κάρτας είναι η μη πληρωμή των δόσεων στην ώρα τους, καθώς το πρόσθετο κόστος είναι σημαντικό. Αν η δόση είναι 55,7 ευρώ, δεν μπορείς να πληρώσεις μόνο τα 55 ευρώ, γιατί ακόμα και τα 70 λεπτά που απομένουν θα «μαζέψουν» πρόσθετη επιβάρυνση. Σύμφωνα με τους τραπεζίτες, ένα λάθος που κάνουν πολλοί καταναλωτές είναι να πληρώνουν το ποσό της ελάχιστης καταβολής, αντί για τη μηνιαία δόση. Αυτό είναι μεγάλο λάθος που οδηγεί στο να συσσωρεύεις χρέη σε υψηλούς τόκους. Ομως δεν είναι μόνο οι έξτρα τόκοι. Υπάρχει ένα πλήθος από διαχειριστικά έξοδα τα οποία, αν και αναγράφονται στα συμβόλαια, λίγοι τα γνωρίζουν και κάνουν τις κάρτες την ακριβότερη επιλογή. Λίγο χαμηλότερες είναι οι χρεώσεις στην υπερανάληψη από τον τραπεζικό λογαριασμό που προσφέρουν οι τράπεζες. Σε αυτή την επιλογή, το επιτόκιο είναι συνήθως χαμηλότερο, ενώ και τα διαχειριστικά έξοδα δεν υπερβαίνουν τα 20 ευρώ ανά έτος για τις περισσότερες τράπεζες.

 Παράδειγμα προσφερόμενων βασικών πιστωτικών καρτών

Πηγή: insurancemarket.gr

Διακύμανση Euribor