Εγκαινιάστηκε από την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη το Αρχαιολογικό Μουσείο Κύθνου, ένα όραμα για τους κατοίκους του νησιού που περίμεναν να πραγματοποιηθεί τριάντα ολόκληρα χρόνια. Το Μουσειο στεγαζεται στο παλαιο, μονοτάξιο, Δημοτικο Σχολειο της Χωρας, σε κτήρια που κατασκευάστηκαν συμφωνα με το πρωτο κρατικο προγραμμα κατασκευης σχολειων (Βασιλικο Διαταγμα του 1894), σε σχεδια του νομομηχανικου Δημητρη Καλλια, τα οποία παραχωρήθηκαν από τον Δήμο Κύθνου στο ΥΠΠΟΑ. Η δημιουργία του μουσείου υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση από το Περιφερειακό Πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2014-2021 της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και προϋπολογισμό 1.600.000 ευρώ.
Όπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη, «Το 1994, μαζί με τον Αλέξανδρο Μαζαράκη-Αινιάν, οργανώσαμε ένα συνέδριο με θέμα την Κέα και την Κύθνο. Στο κείμενο των συμπερασμάτων, όλοι οι σύνεδροι κατέληγαν σε αυτό που ήταν η επιθυμία των νησιωτών: Να δημιουργηθεί ένα αρχαιολογικό μουσείο στο νησί τους. Τριάντα χρόνια μετά, το όνειρό αυτό γίνεται πραγματικότητα χάρη στη βούληση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, στην εργατικότητα των συναδέλφων μου στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και στον Περιφερειάρχη Γιώργο Χατζημάρκο, ο οποίος το 2016 ενστερνίστηκε την επιθυμία των κατοίκων της Κύθνου και ξεκίνησε την διαδικασία για την ένταξη του στο ΕΣΠΑ 2014-2021».
«Σήμερα, εγκαινιάζουμε το 16ο μουσείο της πρώτης τετραετίας της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Με μεγάλη χαρά, σήμερα, το ΥΠΠΟΑ αποδίδει στην Κύθνο το πρώτο αρχαιολογικό μουσείο της. Το να αποδίδεις ένα μουσείο στις τοπικές κοινωνίες είναι πολύ σημαντικό, γιατί αποδίδεις μέρος της ταυτότητάς τους. Για το ΥΠΠΟΑ και την Αρχαιολογική Υπηρεσία, η απόδοση μιας πολιτιστικής υποδομής σε έναν τόπο, στους πολίτες, στους κατοίκους, είτε είναι ένα μουσείο, είτε ένας αρχαιολογικός χώρος που αναδεικνύεται και οργανώνεται, είναι μια ξεχωριστή μέρα, μια μέρα χαράς. Ουσιαστικά, η Πολιτεία, δια του αρμοδίου φορέα της, αποδίδει στην τοπική κοινωνία αυτό που της ανήκει. Τα νησιά μας έχουν δύο τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα. Το μοναδικό πολιτιστικό τους απόθεμα και ένα ιδιαίτερα όμορφο φυσικό περιβάλλον. Αυτά τα δύο πρέπει να τα διατηρήσουμε αλώβητα, γιατί από αυτά εξαρτάται το βιώσιμο μέλλον των νησιωτικών κοινωνιών Από τα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου του νησιού, διαπιστώνεται η πολύ σημαντική, η κομβική, σε κάποιες ιστορικές περιόδους, σχέση της Κύθνου με την ευρύτερη ιστορία του αρχιπελάγους, αλλά και με το υψηλό επίπεδο του πολιτισμού, το οποίο παράγεται σε τούτο το νησί, όπως και σε όλες τις Κυκλάδες, στη μεγάλη ιστορική διαχρονία», συμπληρωσε η υπουργός.
Το αρχαιολογικο υλικο της εκθεσης προερχεται απο τις εως τωρα ανασκαφες σε σημαντικες θεσεις της Κυθνου, οπως στην αρχαια πολη και στον πρωιμο οικισμο του Μαρουλα, οι οποίες πραγματοποιούνται από τη δεκαετία του ’90 από τον Αλέξανδρο Μαζαράκη-Αινιάν. Πιο συγκεκριμενα, τα εκθέματα προέρχονται απο την συστηματικη επιφανειακη ερευνα και τις ανασκαφες στην αρχαια πολη (Βρυοκαστρο), απο περισυλλογες και σωστικου χαρακτηρα επεμβασεις, στην υπαιθρο (αγροικια στα Μαιστραλια, εξωαστικο ιερο στην Αγια Μαρινα), απο περισυλλογες διασπαρτων ευρηματων – κυριως αρχιτεκτονικων μελων ολων των περιοδων απο διαφορες θεσεις του νησιου, και απο την ανασκαφη στη μεσολιθικη εγκατασταση του Μαρουλα.
Στα εγκαίνια του Αρχαιολογικού Μουσείου Κύθνου παρευρέθηκαν, ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χαζημάρκος, ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων Γιώργος Λεονταρίτης, ο Δήμαρχος Κύθνου Σταμάτης Γαρδέρης και ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης.
