Μπορεί το καλοκαίρι να τελείωσε αλλά αυτό για την Σαντορίνη δεν σημαίνει τίποτα αφού το νησί μας συνεχίζει να δέχεται κρουαζιερόπλοια και τουρίστες.
Ενώ λοιπόν όλο το καλοκαίρι συζητούσαμε για το πώς η Σαντορίνη θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τα αστικού τύπου προβλήματα που προκύπτουν από τον υπερπληθυσμό στο νησί, μία έρευνα έρχεται να μας ταράξει τα νερά και να μας δείξει πως ίσως το περιβάλλον το οποίο ζούμε δεν είναι και τόσο καθαρό…
Αυτό προκύπτει από έρευνα που δημοσίευσε η εφημερίδα Καθημερινή και προκάλεσε αντιδράσεις αφού στο στόχαστρο μπαίνουν τα κρουαζιερόπλοια και οι ρύποι τους, προκαλώντας την αντίδραση της Διεθνούς Ενώσεως Κρουαζιέρας!
Συγκεκριμένα η εφημερίδα Καθημερινή δημοσίευσε άρθρο με τίτλο «Η «κρυφή» ρύπανση της Καλντέρας» στις 21/09 με θέμα την ρύπανση που προκαλείται από τα κρουαζιερόπλοια στο νησί μας. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ που υπογράφει ο δημοσιογράφος Γιώργος Λιάλιος, «Εξαιρετικά υψηλές είναι οι συγκεντρώσεις αερίων ρύπων που προκαλούν κρουαζιερόπλοια και επιβατηγά πλοία στη Σαντορίνη».
Στο κείμενο αναφέρεται παράλληλα πως «Γερμανοί ειδικοί, σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, κατέδειξαν ότι τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης γύρω από την Καλντέρα είναι 100 φορές υψηλότερα σε σχέση με τις περιοχές του νησιού που έχουν καθαρό αέρα. Η Ελλάδα πρέπει να πιέσει για τη δημιουργία περιοχών ελεγχόμενων ρύπων από τα πλοία, εκτιμά ο επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, προσθέτοντας ότι η επίδραση των ρύπων αυτών στην υγεία των πολιτών είναι εξαιρετικά υποεκτιμημένη».
Ολόκληρο το ρεπορτάζ από την εφημερίδα Καθημερινή:
Εξαιρετικά υψηλές είναι οι συγκεντρώσεις αερίων ρύπων που προκαλούν κρουαζιερόπλοια και επιβατηγά πλοία στη Σαντορίνη. Γερμανοί ειδικοί, σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, κατέδειξαν ότι τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης γύρω από την Καλντέρα είναι 100 φορές υψηλότερα σε σχέση με τις περιοχές του νησιού που έχουν καθαρό αέρα. Η Ελλάδα πρέπει να πιέσει για τη δημιουργία περιοχών ελεγχόμενων ρύπων από τα πλοία, εκτιμά ο επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, προσθέτοντας ότι η επίδραση των ρύπων αυτών στην υγεία των πολιτών είναι εξαιρετικά υποεκτιμημένη.
Ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλής τον εμπειρογνώμονα σε θέματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης Αξελ Φρίντριχ (ο οποίος συμμετείχε στην ομάδα που αποκάλυψε το σκάνδαλο με τους ρύπους από τα ντιζελοκίνητα οχήματα), βρέθηκε τις προηγούμενες δύο ημέρες στη Σαντορίνη για να πραγματοποιήσει μετρήσεις αερίων ρύπων. Χρησιμοποιώντας ειδικό εξοπλισμό, η ομάδα πραγματοποίησε μετρήσεις στον λιμένα του Αθηνιού και σε περιοχές της Καλντέρας, με στόχο να εκτιμήσει τα επίπεδα της ρύπανσης που δέχονται κάτοικοι και επισκέπτες από τα πλοία. Οι επιστήμονες μέτρησαν τις συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων (ΡΜ10), λεπτόκοκκων μικροσωματιδίων (από 7 έως 150 εκατομμυριοστά του μέτρου), διοξειδίου του άνθρακα, οξειδίων του αζώτου και του θείου και βρήκαν ότι οι συγκεντρώσεις κατά τις ώρες άφιξης, παραμονής και αναχώρησης των πλοίων (κρουαζιερόπλοιων και επιβατηγών) ήταν ανησυχητικά υψηλές.
«Σε όλα τα λιμάνια της Μεσογείου καταγράφονται πολύ υψηλά επίπεδα ρύπανσης από τα πλοία. Η Μασσαλία, η Βαρκελώνη, η Βενετία, ο Πειραιάς, όλα τα λιμάνια αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα», λέει στην «Κ» ο δρ Φρίντριχ. «Συχνά, σε περιπτώσεις όπως της Σαντορίνης, οι άνθρωποι πιστεύουν ότι ζουν σε ένα καθαρό περιβάλλον. Ομως η “κρυφή” αέρια ρύπανση έχει μεγάλες συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Ειδικά για την περίπτωση της Σαντορίνης εξεπλάγην με τις μετρήσεις, γιατί τις ημέρες που πραγματοποιήθηκαν είχε πολύ αέρα. Πιστεύω ότι οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στα κρουαζιερόπλοια, που χρησιμοποιούν παλιές μηχανές, συχνά όλη την ημέρα».
«Οι εταιρείες που ασχολούνται με τη διαχείριση και τη λειτουργία κρουαζιερόπλοιων αποκομίζουν πολλά χρήματα από το συγκεκριμένο είδος τουρισμού, μιας και είναι ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος τομέας στην τουριστική βιομηχανία», εκτιμά η Κωνσταντίνα Ντεμίρη, υπεύθυνη Πολιτικής στην Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. «Ταυτόχρονα όμως αρνούνται να στραφούν σε πιο καθαρά καύσιμα ή να ξοδέψουν χρήματα για τεχνολογίες αντιρρύπανσης, θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο την υγεία των δικών τους πελατών, αλλά και των κατοίκων και επισκεπτών της Σαντορίνης. Εχουμε έρθει αντιμέτωποι με ένα τεράστιο πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, συνεπώς απαιτούνται άμεσες πολιτικές ενέργειες για την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος».
Ο δρ Φρίντριχ εκτιμά ότι η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα των χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά, που ύστερα από χρόνια διαπραγματεύσεων κατάφεραν να χαρακτηρίσουν «περιοχή ελεγχόμενων εκπομπών θείου» μια τεράστια ζώνη, από τη Βαλτική έως τη Βόρεια Θάλασσα, με μέγιστο όριο περιεκτικότητας σε θείο 0,1% στα καύσιμα των πλοίων. «Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να υποστηρίξει κάτι αντίστοιχο στη Μεσόγειο, αντί να μπλοκάρει κάθε προσπάθεια των περιβαλλοντικών οργανώσεων και επιστημόνων στον Διεθνή Οργανισμό Ναυτιλίας (ΙΜΟ) για περιορισμούς. Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, κάθε έτος 50.000 άνθρωποι πεθαίνουν πρόωρα στην Ευρώπη εξαιτίας της αέριας ρύπανσης από τα πλοία. Είναι ένα πραγματικό πρόβλημα που αφορά και την Ελλάδα, ως τουριστικό προορισμό αλλά και ως δίαυλο στις θαλάσσιες μεταφορές. Πρέπει και οι πολίτες να πιέσουν σε αυτή την κατεύθυνση, γιατί υφίστανται επιβάρυνση την οποία δεν γνωρίζουν».
Η απάντηση της κρουαζιέρας
Το δημοσίευμα ωστόσο δεν έμεινε έτσι, αφού προκάλεσε την αντίδραση της Διεθνούς Ενώσεως Κρουαζιέρας η οποία αμφισβητεί ευθέως την έρευνα αλλά και τις μεθόδους της!
«Θεωρούμε αβάσιμη τη στοχοποίηση των κρουαζιερόπλοιων στο προαναφερθέν άρθρο. Ολα τα κρουαζιερόπλοια τηρούν τις απαιτήσεις που έχουν υιοθετηθεί από τον Διεθνή Οργανισμό Ναυτιλίας (International Maritime Organisation – IMO) για την πρόληψη της ρύπανσης του αέρα, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης των πλοίων να χρησιμοποιούν καύσιμο με τη χαμηλότερη περιεκτικότητα θείου (0,1%) στην περιοχή των λιμένων. Δεύτερον, δεν θεωρούμε ότι οι μετρήσεις που έγιναν στη Σαντορίνη είναι αξιόπιστες, λόγω της συσκευής μέτρησης που χρησιμοποιήθηκε και της υπό εξέταση περιόδου», αναφέρεται στην επιστολή που εστάλη στην εφημερίδα Καθημερινή.
Ολόκληρη η επιστολή όπως δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή:
Τα κρουαζιερόπλοια, οι ρύποι, οι μετρήσεις
Κύριε διευθυντά
Η Διεθνής Ενωση Κρουαζιέρας (Cruise Lines International Association – CLIA) είναι η ενιαία φωνή και η ηγετική αρχή της παγκόσμιας κοινότητας κρουαζιέρας. Είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο εμπορική ένωση για τον κλάδο της κρουαζιέρας με 15 γραφεία παγκοσμίως και εκπροσώπηση στη Βόρεια και Νότια Αμερική, στην Ευρώπη, στην Ασία και στην Αυστραλία.
Η CLIA έχει αποστολή να υποστηρίξει τις πολιτικές και πρακτικές που προωθούν ασφαλές, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον κρουαζιέρας, καθώς και να προωθήσει την αξία και την οικονομική προσιτότητα της εμπειρίας διακοπών κρουαζιέρας. Είμαστε η παγκόσμια ένωση που με τις δράσεις της υποστηρίζει και προάγει τα κοινά συμφέροντα της κοινότητας κρουαζιερόπλοιων.
Αναφορικά με άρθρο που δημοσιεύθηκε στην «Καθημερινή» στις 21/9 με τίτλο «Η “κρυφή” ρύπανση της Καλντέρας», θέλουμε να επισημάνουμε μεταξύ άλλων:
Η Ελλάδα είναι ένας πολύτιμος προορισμός για τη διεθνή βιομηχανία της κρουαζιέρας και απολαμβάνει μεγάλο οικονομικό όφελος από τον τουρισμό κρουαζιέρας, όπως κάθε χώρα με τουρισμό κρουαζιέρας.
Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της CLIA που δημοσιεύθηκε το 2018, η Ελλάδα έχει διατηρήσει την κατάταξή της ως τρίτος δημοφιλέστερος προορισμός στην Ευρώπη με 4,09 εκατομμύρια επισκέψεις επιβατών το 2017. Η Σαντορίνη, ο Πειραιάς, η Μύκονος, η Κέρκυρα και το Κατάκολο ήταν οι κύριοι λιμένες προορισμού. Από άποψη οικονομικού οφέλους, οι άμεσες δαπάνες της βιομηχανίας κρουαζιέρας στην Ελλάδα ανήλθαν σε 546 εκατομμύρια ευρώ το 2017.
H Σαντορίνη συγκεκριμένα, όπως προαναφέρθηκε, είναι από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη και υποδέχεται πολλούς τουρίστες από κρουαζιερόπλοια και μη κάθε χρόνο. Η CLIA και τα μέλη της ενδιαφέρονται να διατηρήσουν αλώβητη την ομορφιά της Σαντορίνης, λαμβάνουν λοιπόν όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να προστατέψουν την ακεραιότητά της.
Θεωρούμε αβάσιμη τη στοχοποίηση των κρουαζιερόπλοιων στο προαναφερθέν άρθρο. Ολα τα κρουαζιερόπλοια τηρούν τις απαιτήσεις που έχουν υιοθετηθεί από τον Διεθνή Οργανισμό Ναυτιλίας (International Maritime Organisation – IMO) για την πρόληψη της ρύπανσης του αέρα, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης των πλοίων να χρησιμοποιούν καύσιμο με τη χαμηλότερη περιεκτικότητα θείου (0,1%) στην περιοχή των λιμένων. Δεύτερον, δεν θεωρούμε ότι οι μετρήσεις που έγιναν στη Σαντορίνη είναι αξιόπιστες, λόγω της συσκευής μέτρησης που χρησιμοποιήθηκε και της υπό εξέταση περιόδου.
Πιο αναλυτικά, η CLIA και τα μέλη της υπάγονται σε αυστηρούς διεθνείς, ευρωπαϊκούς και εθνικούς κανονισμούς σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος. Οι εταιρείες κρουαζιέρας δεσμεύονται να προστατέψουν το περιβάλλον και αποδεικνύουν αυτή τους τη δέσμευση μέσα από ενεργή συμμετοχή και παροχή τεχνογνωσίας στους σημαντικότερους οργανισμούς του κόσμου, και ειδικά στον Διεθνή Οργανισμό Ναυτιλίας.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ναυτιλίας αποφάσισε ότι από το 2020, το ανώτατο όριο περιεκτικότητας θείου στα καύσιμα των πλοίων που πλέουν παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων της Μεσογείου, θα μειωθεί στο 0,5%, το οποίο στην πράξη απαιτεί τη χρήση φίλτρων καθαρισμού καυσαερίων ή τη χρήση καύσιμου χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο ή τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων όπως υγροποιημένο φυσικό αέριο. Ωστόσο, σε όλα τα λιμάνια της Ευρώπης, τα πλοία ήδη οφείλουν να χρησιμοποιούν καύσιμο με τη χαμηλότερη περιεκτικότητα θείου (0,1%).
Στο πλαίσιο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας διεξάγονται συζητήσεις για την ανάπτυξη Περιοχών Ελέγχου Εκπομπών (Emission Control Areas – ECAs) στη Μεσόγειο όπως εκείνες που υπάρχουν ήδη στην περιοχή της Βαλτικής και της Βόρειας Θάλασσας, όπου υποχρεούνται να πλέουν με καύσιμα ανώτατης περιεκτικότητας σε θείο της τάξης του 0,1%. Αξίζει να σημειωθεί ότι αν και τα κρουαζιερόπλοια είναι λιγότερο από 1% του παγκόσμιου στόλου, οι εταιρείες κρουαζιέρας είναι πρωτοπόρες στη ναυτιλιακή κοινότητα στο να αναπτύσσουν υπεύθυνη περιβαλλοντική πολιτική και καινοτόμες τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον και τον καταναλωτή, όπως στη μείωση εκπομπών αερίων και επεξεργασία αποβλήτων. Στην πραγματικότητα λοιπόν, πολλές εταιρείες κρουαζιέρας όχι μόνο τηρούν αλλά υπερβαίνουν τις απαραίτητες νομικές απαιτήσεις.
Συγκεκριμένα, οι εταιρείες κρουαζιέρας είναι πρωτοπόρες στο να αναπτύσσουν τελευταίας τεχνολογίας πρακτικές, επενδύοντας δισεκατομμύρια δολάρια για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων. Μία από αυτές τις τεχνολογίες είναι τα φίλτρα καθαρισμού καυσαερίου, τα λεγόμενα scrubbers για την ελάττωση των εκπομπών οξειδίων του θείου έως και 98%. Οι εταιρείες κρουαζιέρας δουλεύουν συνεχώς προκειμένου να βελτιώσουν αυτή την τεχνολογία, καθώς όλο και περισσότερα πλοία την εγκαθιστούν.
Τέλος, η έρευνα του δρος Φρίντριχ/NABU αγνοεί εντελώς τις πρωτοπόρες καινοτομίες των κρουαζιερόπλοιων που μειώνουν την κατανάλωση καυσίμων και τις τεχνολογίες φίλτρων και δεν αξιολογεί σωστά το σύνολο των προσπαθειών περιβαλλοντικής διαχείρισης του κλάδου. Οι μετρήσεις που έγιναν δεν είναι αξιόπιστες, λόγω της συσκευής μέτρησης που χρησιμοποιήθηκε και της υπό εξέταση περιόδου.
Θα εκτιμούσαμε ιδιαίτερα να λάβετε υπόψη σας τα παραπάνω, καθώς και τις απαραίτητες ενέργειες για την αποκατάσταση της αλήθειας.
Μαρια Δεληγιαννη, Εκπρόσωπος Κυβερνητικών και Δημοσίων Υποθέσεων Ανατολικής Μεσογείου CLIA
