Σοβαρή υποβάθμιση της ποιότητας των υπόγειων υδάτων εντόπισαν οι επιστήμονες της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) στο 42% των σταθμών μέτρησης ανά τη χώρα ενώ στο 24% καταγράφηκε πρόβλημα ως προς τα αποθέματα. Τα κύρια προβλήματα εντοπίζονται σε περιοχές με εντατική εκμετάλλευση των υδροφορέων, όπου καταγράφεται νιτρορύπανση και υφαλμύρινση των υπόγειων υδάτων εξαιτίας της χρήσης αζωτούχων λιπασμάτων και της διείσδυση θαλασσινού νερού, λόγω των υπεραντλήσεων, γεγονός που καθιστά τα νερά ακατάλληλα για πόση αλλά και για άρδευση καλλιεργειών.
Όσο για ένα μικρό ποσοστό υπερβάσεων που παρατηρήθηκε στις συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων, ιχνοστοιχείων και ιόντων χλωρίου αποδίδεται από την επιστημονική ομάδα του Τμήματος Υδρογεωλογίας και Υδρολογίας (με επιστημονικό υπεύθυνο τον γεωλόγο κ. Βασίλη Ζόραπα) σε φυσικά αίτια.
Οι περιοχές
Σύμφωνα με την πολυσέλιδη έκθεση αποτελεσμάτων του «Δικτύου Παρακολούθησης Υπόγειων Νερών» για το έτος 2022, η οποία δημοσιεύθηκε αυτές τις ημέρες, η κατάσταση των υδάτων ήταν κακή (είτε από ανθρωπογενή, είτε από φυσικά αίτια) στο 66% των σταθμών μέτρησης της Αττικής, στο 59% της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας, στο 50 % των νησιών του Αιγαίου, στο 41% της Ανατολικής Πελοποννήσου, στο 38% της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας και της Θεσσαλίας, στο 36 % των νησιών του Ιονίου, στο 34% της Θράκης, στο 33% της Κρήτης, στο 29% της Δυτικής Πελοποννήσου, στο 27% της Δυτικής Μακεδονίας, στο 26% της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και στο 25% της Βόρειας Πελοποννήσου. Την καλύτερη ποιότητα υδάτων διατηρεί η Ήπειρος (πλην της Κέρκυρας) με το 87% των υπόγειων υδάτων της να χαρακτηρίζεται ως καλό και το υπόλοιπο 13% ως κακό (το 5% λόγων φυσικών αιτιών).
Συνολικά το 2022 πραγματοποιήθηκαν συνολικά 6.385 δειγματοληψίες για κύρια ιόντα, αζωτούχες ενώσεις, φωσφορικές ενώσεις και ιχνοστοιχεία σε 1.896 υδροσημεία παρακολούθησης ανά την επικράτεια. Βάσει των αποτελεσμάτων, η κατάσταση των υπόγειων υδάτων χαρακτηρίστηκε στο 29% των σταθμών παρακολούθησης ως «κακή», στο 11% ως «κακή» από φυσικά αίτια, στο 58% «καλή» και στο 2% άγνωστη. Σε σχέση με την ποσότητα των υδάτων στο 76% η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως «καλή», στο 20% ως «κακή» και στο 4% ως «άγνωστη».
Οι Κυκλάδες
Σημαντική υποβάθμιση των υπογείων υδάτων, τόσο ποιοτική όσο και ποσοτική, διαπιστώνεται και στα νησιά των Κυκλάδων, κυρίως λόγω ανθρωπογενών πιέσεων και δευτερευόντως λόγω φυσικών αιτίων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η κακή ποιοτική κατάσταση οφείλεται κυρίως σε υφαλμύρινση λόγω της υπερεκμετάλλευσης των ήδη περιορισμένων υδατικών πόρων. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται νιτρορύπανση λόγω αγροτικών δραστηριοτήτων, όπως στο σύστημα Λιβαδίου Νάξου και Σύρου. Υψηλές συγκεντρώσεις νιτρικών ιόντων εντοπίζονται επίσης, τοπικά, σε σταθμούς των συστημάτων Κεντρικής Νάξου-Κούρου, Σύρου, Θήρας, Πησσών Κέας κλπ.
Επίσης, εξακολουθεί να υφίσταται σημαντική υποβάθμιση, τόσο της ποιοτικής όσο και ποσοτικής κατάστασης των υπογείων νερών λόγω υφαλμύρινσης από ανθρωπογενή δράση, στα υδροφόρα συστήματα Καταπόλων Αμοργού, Ζεφυρίας Μήλου, Λιβαδίου Νάξου, Σύρου, Κάμπου-Αγ. Γεωργίου Αντιπάρου, Αεροδρομίου-Άνω Μερά Μυκόνου, σε παράκτια τμήματα της Σίφνου, της Κύθνου κ.ά.
Σε Δονούσα, Ηρακλειά, Κουφονησίου, Σικίνου, Σχοινούσας, Φολεγάνδρου ποσοστό 18% των σταθμών παρακολούθησης διαθέτει νερό κακής ποιότητας, που υπερβαίνει δηλαδή τα ανώτερα επιτρεπτά όρια του πόσιμου νερού, οφειλόμενη σε φυσικά αίτια. Φυσική υφαλμύρινση διαπιστώνεται και στο νησί της Ανάφης, σε παράκτια τμήματα της Τήνου και των Καταπόλων Αμοργού.
Διατηρούνται ωστόσο και ορισμένα συστήματα σε καλή καλή κατάσταση, όσον αφορά τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά σε περιοχές της Άνδρου, της Ανατολικής Νάξου και της Πάρου.
Στα νησιά του Βορείου Αιγαίου ελάχιστοι είναι οι σταθμοί παρακολούθησης στους οποίους παρατηρήθηκε υπέρβαση των θεσμοθετημένων ορίων ποσιμότητας ως προς τη συγκέντρωση του νερού σε νιτρικά ιόντα. Καταγράφονται ωστόσο προβλήματα που σχετίζονται με τις αγροτικές δραστηριότητες, με την υπερεκμετάλλευση κατά τους θερινούς μήνες, αλλά και υπερβάσεις ως αποτέλεσμα φυσικής προέλευσης.
