«Περιδιαβαίνοντας τον Εθνικό Κήπο με της μνήμης το καράβι που σαλπάρει απ’ τη Λευκάδα για να δέσει στην Αμοργό»
Ήταν ένα σαββατιάτικο πρωινό, στις 10 του περασμένου Ιούλη, όταν πήρα την απόφαση να περπατήσω στον Εθνικό Κήπο. Με το που πέρασα την βαριά πόρτα της κεντρικής εισόδου του, ένιωσα να εισέρχομαι σ’ ένα έδαφος αυτόνομο, τελείως αποκομμένο από την τύρβη και την πίεση της μεγαλούπολης. Σαν ένα τοπίο μυστικό αφιέρωμα στα δέντρα, τ’ άνθη και τα ίχνη των ανθρώπων που έζησαν και δημιούργησαν κάτω απ’ τον αττικό ουρανό. Μες στην προστασία της δροσιάς ακούραστο σκαρφάλωνε το βλέμμα μου από προτομή σε προτομή. Μορφές άγνωστες, μα κι άλλες γνωστές απ‘ τα μαθητικά μου χρόνια. Κοντοστάθηκα στην όμορφη προτομή του Λευκαδίτη Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, καμωμένη από τα χέρια του γεννημένου στην Κεφαλονιά γλύπτη Φωκίωνα Ρωκ.
Φωτ. Α. Λαμπέτης
Κοιτάζοντας το γεμάτο γένια πρόσωπο του ποιητή, γύρισε ο νους μου πίσω στις αίθουσες του Δημοτικού Σχολείου Κυλλήνης, τότε που μάθαινα απ’ έξω αποσπάσματα από τα πατριωτικά ποιήματα του Βαλαωρίτη. Ποιος δεν είχε απαγγείλει ως μαθητής τον «Βράχο και το κύμα»! Κι έπειτα φοιτητής στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών ξαναδιάβασα το έργο του μ’ άλλα μάτια. Είδα την αγνή του αγάπη για την πατρίδα και τους ανθρώπους της. Ένα κομμάτι σμιλεμένο μάρμαρο μού γέννησε ένα ποτάμι αναμνήσεις…
Καθώς η ώρα περνούσε κι ο καλοκαιρινός ήλιος πύρωνε την πόλη, κρατώντας τα πάντα κάτω απ’ την απόλυτη εξουσία του, αναζήτησα λίγη σκιά. Κάθισα να ξαποστάσω σ’ ένα παγκάκι. Για λίγη ώρα ήμουν ολομόναχος. Άφησα το βλέμμα μου να πλανηθεί πότε στα θαλερά δέντρα πότε σ’ όσα κομμάτια του ουρανού ήταν ορατά. Ξαφνικά είδα σ’ ένα παγκάκι αδειανό γραμμένο με κεφαλαία γράμματα βαμμένα με μελάνι μαύρο τ’ όνομα του νησιού «Αμοργός».
Φωτ. Α. Λαμπέτης
Τι κι αν βρισκόμουν στη λάβρα του μεσημεριού, δε μου ήρθαν στο μυαλό θάλασσες δροσερές και ζωογόνοι αέρηδες, παρά μόνο δυο αναμνήσεις. Η πρώτη ήταν η μακρινή θύμηση ότι η Άννα Συνοδινού ήλκε την καταγωγή της απ’ το νησί της Αμοργού. Και θυμήθηκα τότε το πώς περιέγραφε με λίγα λόγια τον εαυτό της:
«Ονομάζομαι Αννα Συνοδινού, του Ιωάννη και της Ιωάννας, είμαι σύζυγος του Γιώργου Μαρινάκη. Κατάγομαι από την Αμοργό και γεννήθηκα στο Λουτράκι Κορινθίας».
Η μεγάλη τραγωδός αγάπησε βαθιά κι εστήριξε τον τόπο των γονέων της. Όπως κι η Αμοργός τίμησε, ως έπρεπε, τον μακρινό βλαστό της. Για μας που στη ψυχή μας άφησε το αποτύπωμα της, θα είναι πάντοτε παιδί της Αμοργού η Άννα Συνοδινού. Κατά την ρητή της επιθυμία. Κι έτσι τ’ όνομα του μικρού τόπου θα φτάνει στα χείλη πολλών ανθρώπων.
Δεύτερη ήρθε η μνήμη της εικόνας ενός όμορφου πίνακα που ζωγράφισε στα 1983 ο Ηρακλειώτης Γιώργος Μανουσάκης. Με τον χρωστήρα του ζωντάνεψε στον καμβά το νησί της Αμοργού. Σπίτια με πράσινες πόρτες βουτηγμένα στον ασβέστη κι ένα τοπίο γυμνό σπαρμένο βράχια και βουνά. Άδενδρη γη αφημένη στην αγκαλιά του ήλιου που έχει εκεί στις Κυκλάδες έν’ άλλο μέτρο.
Καθώς ετοιμαζόμουν να φύγω, στάθηκα πάνω απ’ αυτό το ξύλινο παγκάκι και παρατήρησα μια συγκινητική λεπτομέρεια. Δίπλα απ’ την λέξη Αμοργός έστεκε μια καρδιά και χαραγμένα τα ονόματα δυο ερωτευμένων. Γράφτηκαν εκεί, μάλλον για να διασωθεί η μνήμη όλων όσα έζησαν. Κι αν δεν τους γνωρίσαμε ποτέ εμείς οι διαβάτες του Εθνικού Κήπου, γευτήκαμε όμως μαζί τους την άγουρη τους βεβαιότητα ότι οι έρωτες δεν πέφτουν ποτέ στα χέρια του αλήτη χρόνου. Χαρήκαμε για τη χαρά τους μ’ ένα πικρό χαμόγελο.
Η μνήμη των ανθρώπων που γνωρίσαμε, από κοντά ή μακριά, θα ζει για πάντα. Ακόμη και στις πιο απροσδόκητες λεπτομέρειες. Όπως σ’ ένα παγκάκι αδειανό στον Εθνικό Κήπο.
