Ο αγροτικός τουρισμός έχει παγιωθεί μετά την πανδημία, αλλά οι επιπτώσεις του στην ερήμωση της ενδοχώρας της Ισπανίας μειώνονται επειδή περιορίζεται σε σύντομες διαμονές, σχεδόν πάντα Σαββατοκύριακα, και σε μέρη με φυσικό ή πολιτιστικό πλούτο.
Εμπειρογνώμονες που συμβουλεύτηκε η EFE, πιστεύουν ότι ο αγροτικός τουρισμός είναι ένα σημαντικό εγκάρσιο εργαλείο για την αγροτική ανάπτυξη, αν και όχι η πανάκεια, και επίσης ότι η ανάπτυξή του τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει φώτα και σκιές.
Μάλιστα, παρά τις καλές εποχές, εκτιμούν ότι ο αγροτικός τουρισμός βιώνει μια ορισμένη στασιμότητα και πρέπει να εξελιχθεί σε πιο επαγγελματική διαχείριση, απομακρυνόμενος από το κάθετο μοντέλο της δεκαετίας του ’90, αυτό των καταλυμάτων που προωθείται από ευρωπαϊκούς δημόσιους πόρους. Άποψη των ειδικών είναι ότι πρέπει να προχωρήσει σε σε έργα που προσφέρουν καλύτερες και πιο ολοκληρωμένες εμπειρίες που δημιουργούν περισσότερη έμμεση τοπική απασχόληση και περισσότερες ρίζες στην επικράτεια.
Εκτιμάται ότι ο αγροτικός τουρισμός έχει παγιωθεί, χωρίς να αντικαταστήσει τον κλασικό ήλιο και την παραλία: σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής (INE), το 2023 οι διανυκτερεύσεις σε καταλύματα αγροτικού τουρισμού αυξήθηκαν κάπως λιγότερο από εκείνες του συμβατικού τουρισμού, κατά 3,7%. Ποσοστό που αντιπροσώπευε το 9,1% του συνόλου.
Το Παρατηρητήριο Αγροτικού Τουρισμού, το οποίο ορίζεται ως «το μεγαλύτερο ερευνητικό έργο αγροτικού τουρισμού στην Ισπανία», ανέφερε πρόσφατα ότι το 45% των Ισπανών άνω των 18 ετών έχουν κάνει αγροτικό τουρισμό το 2023, που αντιπροσωπεύει 2,5% περισσότερο από το προηγούμενο έτος.
Το Παρατηρητήριο, το οποίο έχει υποβάλει ερωτηματολόγιο σε 10.778 αγροτικούς ταξιδιώτες και 1.200 ιδιοκτήτες αγροτικών καταλυμάτων, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο αγροτικός τουρισμός γνώρισε το έτος εδραίωσής του το 2023.
Αυτή η ιδέα συμπίπτει με εκείνη που προσφέρει μια άλλη πρόσφατη έκθεση, που δημοσιεύτηκε από την Caixabank, η οποία αξιολογεί «την άνοδο του κλάδου μετά την πανδημία του Covid-19 και τις επιπτώσεις της στην οικονομική ανθεκτικότητα της αγροτικής Ισπανίας».
Το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό αυτή η εξέλιξη μπορεί να αποτελέσει βασικό στοιχείο στην καταπολέμηση της ερήμωσης της ενδοχώρας στην Ισπανία. Και εκεί είναι που οι εμπειρογνώμονες έχουν τις αμφιβολίες τους.
«Αν θέλουμε ο αγροτικός τουρισμός να συμβάλει πραγματικά στην καταπολέμηση της ερήμωσης, χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο. Συμπληρωματικές δραστηριότητες που παρέχουν απασχόληση στην επικράτεια. Ο αγροτικός τουρισμός συμβάλλει, αλλά με χαλαρό τρόπο. Επηρεάζει συγκεκριμένα σενάρια και σχεδόν μόνο τα Σαββατοκύριακα», επισημαίνουν.
«Φυσικά, έχει τις θετικές του πτυχές, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι έχει εξελιχθεί σε μια ορισμένη στασιμότητα», προσθέτουν.
Υπάρχει όμως και η πιο αισιόδοξη οπτική : «Ο αγροτικός τουρισμός έχει κάνει ένα άλμα ποιοτικά και η προσφορά ενημερώνεται, εμπλουτίζοντας τις εμπειρίες».
«Το προηγούμενο μοντέλο δημιούργησε πολλές αμφιβολίες, η διαχείριση των ταμείων της Ε.Ε Leader πρέπει να επανεξεταστεί, η λύση δεν είναι να δημιουργηθούν είκοσι αγροτικές κατοικίες σε κάθε τοποθεσία. Περιλαμβάνει περισσότερα έργα μεγαλύτερου συντονισμού και διαστάσεων».
Κλειδί για την μετεξέλιξη αυτή είναι τα αναπτυξιακά κονδύλια ένας πολύ απαραίτητος μηχανισμός.
Ο καθηγητής Jaume Font, γεωγράφος στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, επισημαίνει επίσης τα φώτα και τις σκιές στο βιβλίο του «La Españas despobladas» (Libros de la Catarata, Μαδρίτη, 2023).
Στο έργο του, ο Font τοποθετεί τον εαυτό του «μεταξύ θρήνου και ελπίδας», ισχυρίζεται πόσα πολλά γεννιούνται στην αγροτική Ισπανία για να αντιστραφεί η παρακμή εδώ και δεκαετίες και καταλήγει επισημαίνοντας ότι «η τρέχουσα κατάσταση είναι τελείως διαφορετική από αυτήν μερικών δεκαετιών πριν».
