Η σφοδρότητα των χτυπημάτων σε Ισραήλ και Λωρίδα της Γάζας επαναφέρει άλλη μια φορά στη δημόσια σφαίρα, όπως γίνεται κάθε φορά που ξεσπά μια πολεμική σύγκρουση, τη συζήτηση για το Δίκαιο του Πολέμου και το διεθνές σύστημα δικαιοσύνης που ισχύει στα πεδία των μαχών μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σήμερα, οι διεθνώς αποδεκτοί κανόνες εμπλοκής σε ένοπλη σύγκρουση καθορίζονται από τις Συμβάσεις της Γενεύης του 1949, οι οποίες έχουν επικυρωθεί από όλα τα μέλη του ΟΗΕ και στην πορεία έχουν διευρυνθεί από συμπληρωματικά πρωτόκολλα και νομολογίες των διεθνών δικαστηρίων εγκλημάτων πολέμου.
Μια σειρά από συνθήκες διέπει τη μεταχείριση που επιτρέπεται να υφίστανται πολίτες, στρατιώτες και φυλακισμένοι, οι οποίες περιλαμβάνονται στο Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο (ή Δίκαιο Ένοπλων Συγκρούσεων) και ισχύει τόσο για κυβερνητικές δυνάμεις, όσο και για ένοπλες οργανώσεις.
Αν στη συγκεκριμένη περίπτωση οι φερόμενοι Παλαιστίνιοι δράστες θηριωδιών στο Ισραήλ και οι φερόμενοι δράστες εγκλημάτων στα παλαιστινιακά εδάφη δεν προσαχθούν ενώπιον της δικαιοσύνης στη χώρα τους, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης είναι το μοναδικό νόμιμο διεθνές όργανο που μπορεί να απαγγείλει κατηγορίες.
Τα εθνικά δικαστήρια έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν τη λεγόμενη οικουμενική δικαιοδοσία σε περιπτώσεις εγκλημάτων πολέμου, όμως αυτό γενικά γίνεται σε περιορισμένη έκταση.
Θεωρητικά, το Δικαστήριο της Χάγης από την πλευρά του έχει τη νόμιμη εξουσιοδότηση να ερευνά τα φερόμενα εγκλήματα στην επικράτεια των 123 κρατών-μελών του ή από υπηκόους τους, όταν τα εθνικά δικαστήρια αδυνατούν ή δεν έχουν τη βούληση να το πράξουν. Προχθές Τρίτη μάλιστα, η Εισαγγελία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου επιβεβαίωσε ότι έδωσε εντολή να συλλεχθούν πληροφορίες για πιθανά εγκλήματα πολέμου που λαμβάνουν χώρα αυτή τη στιγμή στη Μέση Ανατολή, όπως εσκεμμένες δολοφονίες και βασανισμοί, κράτηση ομήρων, εκτεταμένη καταστροφή περιουσίας που δεν δικαιολογείται από στρατιωτική αναγκαιότητα, κλπ.
Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι οι ισχυρότερες παγκόσμιες δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία δεν είναι μέλη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, το οποίο μεν αναγνωρίζει την Παλαιστίνη ως κράτος-μέλος, όμως το Ισραήλ δεν αποδέχεται τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου και επισήμως δεν δεσμεύεται από τις αποφάσεις του.
Επί του παρόντος, η Χάγη εξετάζει τις περιπτώσεις 17 συγκρούσεων σε όλον τον πλανήτη, από την Ουκρανία και το Αφγανιστάν μέχρι το Σουδάν και τη Μιανμάρ. Για τη Μέση Ανατολή, ήδη από το 2021 τρέχει μια έρευνα για πιθανά εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, χωρίς όμως να έχει εκδοθεί κάποιο ένταλμα σύλληψης μέχρι σήμερα. Η παγκόσμια κοινή γνώμη μάλλον είναι εξοικειωμένη με την ιδέα ότι οι διαδικασίες του δικαστηρίου είναι χρονοβόρες και τις περισσότερες φορές περνούν χρόνια μέχρι να βγει κάποια απόφαση.
Διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, όπως το Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch), καταγγέλλουν τις τελευταίες ημέρες ως εγκλήματα πολέμου στην περιοχή τη σκόπιμη θανάτωση αμάχων, την αδιάκριτη ρίψη πυραύλων και την κράτηση αμάχων ως ομήρων, μεταξύ άλλων.
Πηγή: Reuters
