Οι πέντε μεσογειακές χώρες που αποτελούν τα νότια σύνορα της Ευρώπης και οι οποίες εκ των πραγμάτων βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μεταναστευτικής πίεσης και του προβλήματος της παράνομης διακίνησης απεύθυναν έκκληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να σταματήσει να έχει πολιτικές κυρίως αντίδρασης στο φαινόμενο, αλλά να συμπεριλάβει περισσότερες προσπάθειες για την πρόληψη των ροών από τις χώρες προέλευσης.
Το προηγούμενο διήμερο πραγματοποιήθηκε στην πόλη Λας Πάλμας στα Κανάρια Νησιά μια συνάντηση των υπουργών Μετανάστευσης των χωρών του MED-5, η οποία αποτελείται από την Ιταλία, την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Μάλτα και την Ισπανία. Πρόκειται για την πρώτη σύνοδο των πέντε χωρών του νότου της ΕΕ μετά την έγκριση του νέου Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου της Ένωσης και την πρώτη που γίνεται εκτός Μεσογείου.
«Η επιλογή της τοποθεσίας για αυτή τη σύνοδο του MED-5 δεν είναι τυχαία. Ο τόπος είναι το μήνυμα, ένα μήνυμα υποστήριξης στα Κανάρια Νησιά στη συνεχή προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν την πρόκληση των μεταναστευτικών ροών και την αλληλεγγύη που έχουν δείξει σε περιόδους μεγάλης δυσκολίας», δήλωσε ο Ισπανός υπουργός Εσωτερικών, Φερνάντο Γκράντε-Μαρλάσκα.
Στη σύνοδο συμμετείχαν εκτός από τον Ισπανό υπουργό Εσωτερικών οι ομόλογοί του της Ιταλίας και της Μάλτας, Ματέο Πιαντεντόζι και Μπάιρον Καμιλέρι, αντίστοιχα, ο διευθυντής της Κυπριακής Υπηρεσίας Ασύλου, Ανδρέας Γεωργιάδης και από ελληνικής πλευράς ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δημήτρης Καιρίδης.
Στην κοινή δήλωση της συνόδου διαφαίνεται ότι το νέο σύμφωνο δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες καμίας από τις συμμετέχουσες χώρες, αν και οι πέντε συμμερίζονται ότι πρόκειται για έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή που θα επιτρέψει στην ΕΕ να κινηθεί προς τη σωστή κατεύθυνση.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Frontex, κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους η ΕΕ δέχθηκε μέσω θαλάσσης 41.672 παράτυπους μετανάστες, οι οποίοι έφτασαν σε αυτές τις πέντε χώρες μετά την διάσωσή τους.
Από αυτές τις αφίξεις, περίπου 13.000 αντιστοιχούν στις διαδρομές των Καναρίων (Ισπανία) και της Ανατολικής Μεσογείου (Ελλάδα και Κύπρος), περίπου 11.000 στη διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου (Ιταλία και Μάλτα) και άλλες 3.000 στη Δυτική Μεσόγειο (Στενά του Γιβραλτάρ).
Περισσότερα κονδύλια για συνεργασία
Για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης, η οποία βιώνεται εδώ και χρόνια στις μεσογειακές χώρες, οι συμμετέχοντες στη σύνοδο κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στην πρόληψη των μεταναστευτικών ροών με δύο τρόπους: την απελευθέρωση περισσότερων κονδυλίων για συνεργασία και διευρυμένες συμφωνίες με τις χώρες που απ’ όπου προέρχονται οι μετανάστες, όπως αυτές που έχει συνάψει ήδη η ΕΕ με την Τυνησία και τη Μαυριτανία.
Σύμφωνα με το MED-5, μόνο μέσω αυτής της συνεργασίας για την ασφάλεια και την ανάπτυξη με τις αφρικανικές χώρες θα είναι δυνατό να μειωθούν οι ροές και να αποτραπεί ο κίνδυνος «χιλιάδες άνθρωποι να διασχίζουν τη θάλασσα, θέτοντας τη ζωή τους στα χέρια των μαφιών που δεν νοιάζονται αν φτάσουν, παρά μόνο για τα χρήματα», σύμφωνα με τον Έλληνα υπουργό.
Σε αυτό το πεδίο, η Frontex θα πρέπει να εμπλακεί περισσότερο «στις προσπάθειες για την καταπολέμηση των συμμοριών που διακινούν ανθρώπους και εκμεταλλεύονται την ευπάθεια και την απελπισία χιλιάδων ανθρώπων», τόνισε ο Γκράντε Μαρλάσκα.
Ο Ιταλός υπουργός Πιαντεντόζι επικρότησε το γεγονός ότι το σύμφωνο κατοχυρώνει την αρχή ότι η απάντηση στη μεταναστευτική πρόκληση αφορά το σύνολο των 27 χωρών της ΕΕ και θεσπίζει έναν μηχανισμό υποχρεωτικής αλληλεγγύης (με τη μορφή ποσοστώσεων υποδοχής ή οικονομικών συνεισφορών), όμως υπογράμμισε ότι η κατανομή των πόρων που διατίθενται από την ΕΕ για αυτές τις πολιτικές πρέπει να είναι «ανάλογη με τα επίπεδα συνεχούς μεταναστευτικής πίεσης» σε κάθε χώρα.
Από την πλευρά του, ο Μαλτέζος υπουργός Καμιλέρι σχολίασε ότι «η νέα συμφωνία δεν πρόκειται να λύσει τα πάντα, δεν είναι πανάκεια, καθώς η κατάσταση παραμένει περίπλοκη: υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες μετανάστες που κάθε χρόνο θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους στη Μεσόγειο».
Σε σχέση με την επιστροφή των μεταναστών που τελικά δεν λαμβάνουν καθεστώς πρόσφυγα ή άλλο καθεστώς νόμιμης υποδοχής, οι πέντε χώρες του Νότου στέλνουν ένα κοινό μήνυμα: η ΕΕ πρέπει να επιδιώξει μεγαλύτερη συνεργασία με τις χώρες προέλευσης των μεταναστών για αναγκαστικές ή εθελοντικές επιστροφές, καθώς πρόκειται για έναν από τους «πυλώνες ενός σταθερού και αξιόπιστου συστήματος μετανάστευσης και ασύλου».
