Δικηγορικός Σύλλογος Νάξου: Προτάσεις για το Ειδικό Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο – Χωροταξική Μελέτη της Νάξου
Οι παρούσες προτάσεις του Δικηγορικού Συλλόγου Νάξου, υποβάλλονται στα πλαίσια της πρόσκλησης του Δήμου Νάξου για νέα χωροταξική μελέτη και εκπόνηση ειδικού τοπικού πολεοδομικού σχεδίου σε ολόκληρο το νησί της Νάξου.
Το έργο και η διαδικασία αυτή δεν αποτελεί μια εύκολη υπόθεση με ικανοποιητικές καθ όλα λύσεις.
Ένα βασικό λειτουργικό χρήσιμο και αναγκαίο εργαλείο για την υλοποίηση του πολύπλευρου αυτού κοινωφελούς έργου για κάθε τόπο, πόλη και περιοχή όπως συνηθίζεται να λέγεται αποτελεί ο χωροταξικός σχεδιασμός.
Το δομημένο περιβάλλον, οι υφιστάμενοι παραδοσιακοί οικισμοί , οι ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών περιοχών όπως αναφέρονται στο άρθρο 101 παρ. 4 του Συντάγματος με τη θέσπιση ειδικών ρυθμίσεων και συγκεκριμένα για τους όρους δόμησης, χρήσης γης, προστασίας των παραδοσιακών οικισμών και διατήρησης του τοπικού χαρακτήρα, οι ζώνες οικιστικού ελέγχου, τα ειδικά προεδρικά διατάγματα για την προστασία του φυσικού κάλλους και του περιβάλλοντος στα νησιά, η γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγικότητα, θέτουν περιορισμούς που δεν επιτρέπουν υπέρμετρες επεκτάσεις των υφιστάμενων οικισμών, αλλά και ένταξη νέων οικισμών σε σχέδιο, χωρίς τεκμηρίωση και παράθεση της αξίας και της βαρύτητας του φυσικού περιβάλλοντος που η πολιτεία έχει υποχρέωση να προστατεύσει.
Εκ του λόγου τούτου, κάθε μελέτη ή ειδικό θα λέγαμε πολεοδομικό σχέδιο με γνώμονα πάντα τη βιώσιμη ανάπτυξη(οικιστική, τουριστική, οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική ) και όλα τα προαναφερόμενα δεν θα πρέπει να θίγει στο νησί τον τοπικό χαρακτήρα, ακόμη δε και στις περιοχές εκτός σχεδίου, με την ελεύθερη διαχείριση σε βάρος τους, ούτε να υποβαθμίζει το περιβάλλον με τυχόν εκτεταμένη οικοδομική δραστηριότητα, και να αλλοιώνει την εικόνα των παραδοσιακών οικισμών με κάθε είδους επιζήμια και καταστροφική παρέμβαση, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν θα διασφαλίζονται και καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης των κατοίκων του αλλά και η παραγωγική δημιουργική δραστηριότητα για την επιβίωσή των.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του Π.,Δ ΦΕΚ 207/Δ/13.10.1988 με το οποίο εγκρίθηκε η υπ΄ αριθμ. 379/95/16.1.1986 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Χωροταξίας Δημοσίων έργων ‘’έγκριση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου οικισμού Χώρας Νάξου, ‘’Μέσα στη Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου, καθορίζονται ειδικές χρήσεις γης , κατώτατο όριο κατάτμησης και όροι και περιορισμοί δόμησης . Στην ορισθείσα περιοχή επιτρέπεται η δόμηση για χρήσεις κατοικίας, καταστημάτων, τουριστικών εγκαταστάσεων και εγκαταστάσεων κοινής ωφελείας και ορίζονται και προσδιορίζονται επίσης τα όρια των περιοχών εντός των οποίων περιλαμβάνεται ζώνη επαγγελματικών, βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων και επιτρέπεται η δόμηση για χρήσεις αποθηκών, καταστημάτων, γραφείων και βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων χαμηλής όχλησης με τους ειδικότερους όρους και προυποθέσεις.
Ειδικότερα αναφέρεται ότι σε ακτίνα 300 m από το μοναστήρι Αγίου Χρυσοστόμου, περιοχή που προστατεύεται από το Υπουργείο Πολιτισμού, επιτρέπονται χρήσεις κατοικίας, αναψυχής, πολιτιστικών λειτουργιών και εγκαταστάσεων κοινής ωφελείας. Όπως επίσης ότι απαγορεύεται οποιαδήποτε δόμηση και διάνοιξη δρόμου στην περιοχή 2)α)1 από τον αιγιαλό και μέχρι το δρόμο που ενώνει το κέντρο Φλοίσβο με το ανατολικό άκρο του φράγματος και στην περιοχή 2)α)2 σε ακτίνα 250 m από το ναό Αγίου Νικολάου (όρμος Αγίας Άννας) και σε ζώνη βάθους 300 m από τη γραμμή αιγιαλού και παράλληλα με αυτή και μεταξύ του κυρίου κοινοτικού δρόμου Φράγμα – Αγίου Προκοπίου και του λόφου Αγίου Προκοπίου’’.
Τίθενται επομένως όροι και περιορισμοί που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη διαμόρφωση και εκπόνηση ενός νέου ειδικότερου πολεοδομικού σχεδίου το οποίο θα πρέπει να εκτιμήσει και να αξιολογήσει την υφιστάμενη κατάσταση αλλά και τις πραγματικές ανάγκες για νέα έργα και υποδομές που θα συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη του νησιού, και στην ενίσχυση της παραγωγικής δραστηριότητας με τη θεσμοθέτηση όρων και περιορισμών στη δόμηση.
Στα πλαίσια αυτά προτείνουμε:
-. Να καταγραφούν όλες οι περιοχές εντός και εκτός σχεδίου του νησιού ώστε με βάση την υφιστάμενη κατάσταση, τις απαιτητικές οικιστικές ανάγκες ακόμη και για τυχόν επέκταση του οικισμού λόγω και της αλματώδης αύξησης του τουρισμού, τη φέρουσα ικανότητά τους, και σε συνδυασμό με τα προεδρικά διατάγματα που ισχύουν για τη χρήση γης και τους όρους δόμησης, στις περιοχές αυτές να αναζητηθούν όσες απ΄ αυτές πληρούν τις προυποθέσεις για την ανέγερση κατά περίπτωση νέων κτιριακών εγκαταστάσεων κάλυψης στεγαστικών αναγκών με βάση το μόνιμο πληθυσμό, και έργων κοινής ωφέλειας που θα προσδώσουν μια νέα ώθηση ανάπτυξης στο νησί , και που θα προστατεύουν από κάθε κίνδυνο ή απειλή , το φυσικό οικοσύστημα.
-. Να καταγραφούν oι προστατευόμενοι από την πολιτεία παραδοσιακοί οικισμοί ώστε να διασφαλίζεται η προστασία τους από κάθε επιχειρούμενη σε βάρος τους επέκταση όπως επιτάσσει η συνταγματική επιταγή του άρθρου 24 παρ.6, ακόμη δε και αυτή της περιμετρικής ζώνης αυτών και να διατηρείται στο μέλλον ο παραδοσιακός τους χαρακτήρας, γεγονός που συμβάλλει στην πολιτιστική και τουριστική ανάπτυξη .
Στο σημείο αυτό αναφέρουμε ότι με προεδρικά διατάγματα έχουν κηρυχθεί στη Νάξο παραδοσιακοί οικισμοί οι : Άνω Ποταμιά, Απείρανθος, Δαμαριώνας, ΦΕΚ-594/Δ/78, 345/Δ/89.
Με το ΦΕΚ-504/Δ/88 Οι : Βίβλος, Γαλανάδο, Γλινάδο, Κεραμωτή, Κινίδαρος, Κορωνίδα, Αγιά, Κόρωνος, Κουρονοχώριο, Μονή, Κάτω Ποταμιά, Μέση Ποταμιά, Άνω Σαγκρί, Κάτω Σαγκρί, Φιλότι, Χαλκείο, Ακαδημοι, Καλόξυλος, Κεραμείο ΦΕΚ-504/Δ/88.)
Με το ΦΕΚ. 207/Δ 13-10-1988: Θεσπίστηκε ο καθορισμός ζώνης οικιστικού ελέγχου κατώτατου ορίου κατάτμησης και λοιπών όρων και περιορισμών δόμησης στην εκτός εγκεκριμένου σχεδίου και εκτός ορίων οικισμού προϋφιστάμενου του έτους 1923 περιοχή του Δήμου Νάξου και των κοινοτήτων Γαλανάδου, Γλινάδου, Βίβλου, Αγίου Αρσενίου Νάξου (νομού Κυκλάδων)
Να διατηρηθεί στα χωριά της Νάξου η αρχιτεκτονική των παραδοσιακών κτιρίων που προσδίδει τον ιδιαίτερο τοπικό χαρακτήρα, αναδεικνύει τη σημασία και τη σπουδαιότητα της ιστορικής και πολιτιστικής των ταυτότητας, ενώ αποτελεί πρότυπο για τις νέες κατασκευές, και προσδίδει μια μοναδικότητα αλλά και μια διαφορετικότητα.
Για τη βιώσιμη κινητικότητα και την προστασία του περιβάλλοντος από την αυξημένη κυκλοφοριακή κίνηση, και τη βελτίωση άλλως τη μείωση αυτής, τη δημιουργία πεζόδρομων και ποδηλατόδρομων, που θα συμβάλλουν αισθητά στην προστασία και καθαρότητα του περιβάλλοντος, αλλά και θα αυξήσουν την κίνηση των πολιτών αφού θα έχουν την ευχέρεια αλλά και την ασφάλεια να κινηθούν πεζοί, κάθε ηλικίας σε χώρους όπου τα αυτοκίνητα δεν θα κάνουν την εμφάνισή τους.
Επίσης τη χωροθέτηση περιοχών στάθμευσης οχημάτων, κολυμβητηρίου, υποδομής εγκαταστάσεων θεάτρου, βοηθητικών χώρων αυτού για την ψυχαγωγία των πολιτών , και την εξασφάλιση χώρων για πολιτιστικές εκδηλώσεις και λοιπές συγκεντρώσεις των πολιτών.
Η προσφορά και η αξία του θεάτρου είναι πολύ σημαντική για τον άνθρωπο και την κοινωνία. Ως μια ποιοτική μορφή δράσης, που διευρύνει τον πνευματικό ορίζοντα, προβληματίζει τη σκέψη του ανθρώπου τονώνει τη ψυχική υγεία και δρα ευεργετικά γι΄ αυτήν, αναβαθμίζει δε το πολιτιστικό μορφωτικό επίπεδο του τόπου, την ποιότητα ζωής ενώ ενισχύει τις τοπικές πολιτιστικές δράσεις, και προωθεί τις σχέσεις συνεργασίας και επικοινωνίας.
Να καταγραφεί σε όλο το νησί με στόχο τη μέγιστη δυνατή κάλυψη των αναγκών σε κοινωνικές υποδομές, το σύνολο των δημοτικών και δημόσιων ακινήτων που διαθέτουν τα κατάλληλα χαρακτηριστικά για κοινόχρηστες και κοινωφελείς και διοικητικές χρήσεις.
Επίσης η ένταξη στο ειδικό πολεοδομικό σχέδιο, κατάλληλης έκτασης για την επέκταση της υφιστάμενης Νοσοκομειακής μονάδας στο νησί με υπαίθριο χώρο που θα μπορούν να κινούνται οι νοσηλευόμενοι σε ώρες χαλάρωσης, ψυχαγωγίας αλλά και επικοινωνίας μεταξύ των, όσοι και οι επισκέπτες. Προτείνεται στην περιοχή ΄΄ΛΟΥΚΑΚΙ΄΄ επι του επαρχιακού δρόμου Χώρας – Γαλανάδου.
Να καταγραφούν και να οριστούν σε μικρότερες εκτός σχεδίου, περιοχές, χώροι πρασίνου και για κοινωφελείς χρήσεις.
Να οριοθετηθούν και να καταγραφούν τα ρέματα, ώστε να δοθεί κάθε δυνατή συντήρηση και αξιοποίησή τους από τους ιδιοκτήτες.
Επίσης να καταγραφούν οι δρόμοι στις εκτός σχεδίου περιοχές και να οριστεί ποιοι εξ αυτών θα είναι που θα δίνουν το δικαίωμα της δόμησης στα ακίνητα που εφάπτονται μ΄ αυτούς.
ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ
Την κατασκευή ενός αναγκαίου έργου με κοινωνικό χαρακτήρα που μέχρι σήμερα δεν έχει πραγματοποιηθεί στο νησί και αφορά την ανέγερση Δικαστικού Μεγάρου, εντός της πόλης Νάξου που θα στεγάσει τις Δικαστικές Υπηρεσίες στη Νάξο και θα αποκτήσει πλέον η Δικαιοσύνη στο νησί μας το δικό της ιδιόκτητο χώρο.
Αναφέρουμε στο σημείο αυτό ότι το Πρωτοδικείο και η Εισαγγελία Νάξου ιδρύθηκαν με το Ν. 1738/1987 (άρθρο24 ΦΕΚ. 200/1987) και έκτοτε μέχρι και σήμερα λειτουργούν σε μισθωμένο χώρο που βρίσκεται στην πλατεία Πρωτοδικείου Νάξου, όπως αποκαλείται.
Τα Δικαστικά Μέγαρα είθισται να βρίσκονται σε περίοπτη θέση της πόλης και μάλιστα σε προσβάσιμη περιοχή που θα εξασφαλίζει στους Λειτουργούς και τους εργαζόμενους αλλά και στους πολίτες που θα μεταβαίνουν καθημερινά σ΄ αυτές την ακώλυτη έλευσή τους για την εξυπηρέτηση των, ακόμη δε και τη μετάβασή τους χωρίς τη χρήση μεταφορικού μέσου εφόσον οι οδικές αποστάσεις θα είναι μικρές .
Το οικόπεδο που αγοράστηκε από το Δήμο Νάξου στην περιοχή ΛΑΚΚΟΙ της πόλης Νάξου για την ανέγερση κτιρίου στέγασης των Δικαστικών Υπηρεσιών δεν κατέστη δυνατόν μέχρι σήμερα να οικοδομηθεί.
Το ερειπωμένο και άκρως επικίνδυνο κτίριο που στεγάζει το Ειρηνοδικείο Νάξου μέχρι σήμερα , επιτάσσει άμεσα τη μεταστέγαση για την επισκευή του, εφόσον δεν υπάρχει μέχρι σήμερα νέο οικοδομημένο ακίνητο που θα στεγάσει τις Δικαστικές Υπηρεσίες.
Προτείνεται για τον σκοπό αυτό να παραχωρηθεί η μεγάλη έκταση του παλαιού Κοιμητηρίου, παραπλεύρως, του οικήματος που στεγάζονται οι Δικαστικές Υπηρεσίες του Πρωτοδικείου και Εισαγγελίας Νάξου, για κατασκευή Δικαστικού Μεγάρου.
Έχει χωρητικότητα και για στάθμευση οχημάτων αλλά και για δημιουργία πάρκου.
Φρονούμε ότι η έκταση αυτή είναι κατάλληλη για να στεγάσει τις Δικαστικές Υπηρεσίες στο νησί.
ΕΡΓΑ ΚΟΙΝΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ
Η παρατεταμένη ανομβρία, η λειψυδρία , αλλά και η αλόγιστη σπατάλη, μειώνει τα αποθέματα της ποσότητας νερού, και καθιστά αναγκαία και επιβεβλημένη προτεραιότητα την εξασφάλιση των για να μην προκύψει στο μέλλον από την έλλειψή του νερού τεράστιο πρόβλημα στο νησί.
Η ενίσχυση της υδροδότησης του νησιού με έργα εγγείων βελτιώσεων (φράγματα-λιμνοδεξαμενές) που θα καλύψουν υδρευτικές ανάγκες, ιδιαίτερα δε τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω της αυξημένης τουριστικής κίνησης, αποτελεί μια πολύ βοηθητική λύση .
Η κατασκευή ακόμη και μικρών φραγμάτων , που δεν είναι ιδιαίτερα επιζήμια για το φυσικό περιβάλλον μπορεί να αξιοποιεί τις ημέρες των βροχοπτώσεων, ποσότητες πόσιμου νερού αλλά και ενεργειακών αναγκών που μένουν αναξιοποίητες ή καταλήγουν στη θάλασσα.
Η μελέτη για την εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης θαλασσινού νερού, όπως είθισται από πολλών ετών να γίνεται σε πολλές περιοχές της Χώρας που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα, θα μπορούσε να συμβάλλει σε αποτελεσματικό βαθμό στην αντιμετώπιση των αναγκών ύδρευσης.
Η πρόκληση πυρκαγιών που δυστυχώς συμβαίνει και στο νησί της Νάξου, και μάλιστα πολλές φορές σε μικρή απόσταση από κατοικημένες περιοχές των οικισμών, καταστρέφει μεγάλο τμήμα καλλιεργήσιμης γης και κατά συνέπεια βλάπτει το περιβάλλον, ενώ θέτει σε κίνδυνο ακόμη και ανθρώπινες ζωές .
Για την πρόληψη και αντιμετώπιση των πυρκαγιών στα πλαίσια του πολεοδομικού σχεδιασμού, πρέπει να υπάρχουν δίκτυα πυρόσβεσης με εγκαταστάσεις πυροσβεστικών εκτοξευτήρων νερού κατάσβεσης, κυρίως δε για τους οικισμούς όπου ο κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιάς είναι μεγάλος ώστε να υφίσταται άμεση επέμβαση και να αποτρέπεται η εξάπλωση κάθε απειλητικού κινδύνου για το οικοσύστημα και τον ανθρώπινο παράγοντα, καθώς και υποδομές που θα συνδράμουν καθοριστικά στις περιπτώσεις έκτακτων αναγκών για την εκκένωση των απειλούμενων χώρων και την απομάκρυνση των πολιτών.
Η πυκνή δε δόμηση που υπάρχει στο μεγαλύτερο μέρος της πόλης αλλά και στα χωριά, καθιστά αναγκαία τη δημιουργία υποδομών με τον απαραίτητο εξοπλισμό για την κατάσβεση και αποτροπή εξάπλωσης πυρκαγιάς ό μη γένοιτο, στις κατοικημένες περιοχές .
Γι αυτό και η τήρηση αποστάσεων μεταξύ των κτιρίων, κρίνετε επιβεβλημένη.
Ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρέπει να καλύπτει και άλλα έκτακτα συμβάντα πλέον της πυρκαγιάς, όπως είναι οι σεισμοί και οι πλημμύρες.
Θεωρούμε ότι στην τοπική κοινωνία του νησιού μας, η χωροθέτηση και ο πολεοδομικός σχεδιασμός είναι πρωταρχικής σπουδαιότητας και σημασίας και θα πρέπει να αποβλέπει με ανοικτό πάντα ορίζοντα, παράλληλα στη βελτίωση και αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της, στη βιώσιμη ανάπτυξη, στην προστασία του δομημένου περιβάλλοντος, και των όρων δόμησης ,κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσης γης , από κάθε υπερβατική συμπεριφορά που θα καταστρατηγεί τα υφιστάμενα νομοθετικά μέτρα, και θα ενισχύει τις οικονομικές δραστηριότητες με προοπτικές ανάπτυξης νέων, στην αναβάθμιση του δικτύου των κοινωνικών και τεχνικών υποδομών για την προστασία του νησιού από φυσικές καταστροφές. Στον εντοπισμό όλων των περιοχών, που πληρούν τις προυποθέσεις για την ανάπτυξή των, στον καθορισμό χρήσεων γης και των όρων δόμησης σε όλη την έκταση της Νάξου , στον προσδιορισμό των απαιτούμενων επεκτάσεων σχεδίων πόλης, στην προστασία και τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης τουριστικών εγκαταστάσεων σε περιοχές Natura, στη μελλοντική βιώσιμη ανάπτυξη με την ενίσχυση παραγωγικών δραστηριοτήτων η οποία θα εξασφαλίσει ποιότητα ζωής στους κατοίκους και στη βελτίωση των υφιστάμενων υποδομών και των παρεχόμενων υπηρεσιών . Στη διαφύλαξη και προστασία της γεωργικής γης, και στον αποκλεισμό της οικιστικής της εκμετάλλευσης στην ανάδειξη του φυσικού, δομημένου και πολιτιστικού περιβάλλοντος με σκοπό την οικιστική, τουριστική, πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη η οποία θα εναρμονίζεται με τη διατήρηση του τοπικού χαρακτήρα τους. Οι ρυθμίσεις όμως θέλουν ορθή εφαρμογή και τήρηση για τον περιορισμό της οικιστικής εκμετάλλευσης της γης. τη βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη των πόλεων και οικισμών και τον εναρμονισμό με τους όρους προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων άρθ. 1 παρ. 5 Ν. 1337/1983. 1 παρ. 2 του Ν. 2242/1994 , 1 του Ν. 2.508/1997 και γι αυτό το λόγο δεν θα πρέπει να παρεκκλίνουμε απ΄ αυτές, λαμβάνοντας υπόψη και τον έλεγχο του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (ΣτΕ) στις περιπτώσεις προσφυγής οποιουδήποτε.
Καταλήγοντας, το νέο ειδικό τοπικό πολεοδομικό σχέδιο θα πρέπει να θέτει μακροπρόθεσμους και υλοποιήσιμους στόχους που θα συμβάλλουν συνδυαστικά στη βιώσιμη οικιστική, οικονομική, πολιτιστική και τουριστική ανάπτυξη της Νάξου, στη βελτίωση διαφύλαξη και προαγωγή του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος, στην προστασία και αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων κατά τρόπο ορθολογικό και σύννομο, σύμφωνα με τα πολεοδομικά κριτήρια και προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος .
ΕΚ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΒΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΝΑΞΟΥ.
